Het Huis der Bonenfanten

De geschiedenis van dit huis, dat N. Westwaarts naast het huis de Heerenhelder staat, kan men leeren kennen uit de navolgende Bossche Schepenakten (Reg. n°. 267 f. 83 en 84 vso):

„Heer ende broeder Lambrecht Naets, prior des convents van der Hemelscher Poorte, genoempt Baseldonck, heer ende meester Coenrardt Ottonis van Asperen, licentiaet in der Gotheyt, canoniek der cathedrale kercke van St. Jhans Evangelist als scriptor des capittels der voors. kercke ende meester Jacob van Baelen, licentiaet in den rechten, tegenwoirdich schepen deser stadt van Shertogenbossche, ende inne dier qualiteyt provisoiren van den aermen scholieren, die men noempt Bonifanten bijnnen der stadt voors., gemechticht tot sgeens navolgende is uut crachte van drie distincte acten ende appostillen van consente ende auctorisatie, respective van den Eerwerdichsten heere ende vader in Gode, heere Gijsbrecht Masius, bisschop deser stadt, des heeren deken ende capittule der voors, kercke ende der drie leden deser voorg. stadt, enz., huys, erve, hoff ende afterhuys, enz., gestaen ende gelegen bijnnen der stadt Shertogenbosch in de Hijntemerstraet over de Geerlincsche brugge tussen den huyse ende erve der kijnderen ende erffgenamen Goyarts van der Dootleggen ter eenre syden ende tussen den erffnisse eertijts Daniels van Vlierden ter ander zyden, streckende van de gemeyn Hijntemerstraet achterwarts tot sekeren gracht aldaer ende welc huys, erve, hoff ende achterhuys, enz., wylen heer Henrick Buck, canoniek, als hy leeffde, der voors. kercke van Sint Jan Evangelist, maickende sijn testament, enz, verclarende, onder d'anderen dispositien daerinne begrepen, hadde gelaten ende gemaeckt tot behoeff van de voors. arme scholyeren, Bonifanten genoempt, gelijck in den instrumente daeraff voor Jannen van Vessem als openbaer notaris ende sekere getuygen gepasseert, breeder staet begrepen, wesende van der date den lesten dach der maent

4 Januari 1601 1).

Kennelijck sy eenen yegelicken, dat alsoe Jouffrouwen Johanna, Henricxken ende Margriet, gesusteren, dochteren wylen Jans van Vlierden, van denselven Jannen ende Jouffr. Lana, zijn huysvrouwe, dochtere wylen Goyarts, sone wylen Aelberts de Jeger, sone wylen Henricx de Jeger, tsamen verweckt, ende Daniel van der Ameyden, sone wylen mr. Aerts van der Ameyden Danielssoen, als wittich man ende momboir van Jouffr. Gertruyt, zyne huysvrouwe, dochter des voors. Jans van Vlierden ende jouffrouwe Lane, beddegenooten, als se leeffden, seeckere erffenisse, gelegen bijnnen Shertogenbosch, ter plaetse geheyten Papenhuls, tussen erve des convents van Sinte Clara in Shertogenbosch ter eenre zyden ende tussen den erve Henricx van Broechoven, daernae zijn erffgenamen ende daerna des capittels der Kercke van Sint Jan Evangelist inder voors. stadt ter andere zyde, tsamen met alle ende eenyegelicken den timmeraigien, op te voors. erffenisse soe voor als achter staende, erffelick op gedragen hadden 2) Danielen van Vlierden, sone wylen Daniels. Ende alsoe daernae 3) mr. Aelbert van Vlierden 4),

Tengevolge dezer ruiling werden de Bonenfanten van hun gesticht, dat aan de Hinthamerstraat stond ter plaatste, waar men thans de Parochiestraat heeft, overgebracht naar het hierbedoeld huis.

Wie zij waren leert ons Jhr. A. van der Does de Willebois in zijn reeds meermalen aangehaald werk Studiebeurzen II blz. 203 en vlgd.; wij zien daar ook, dat toen den Bosch zich in 1629 aan de Staatschen had moeten overgeven, de geestelijke, die aan het hoofd van het gesticht der Bonenfanten stond, die stad verliet, zijne scholieren, de Bonenfanten genaamd, met zich nemende om die elders onder dak te brengen. Het hierbedoeld huis der Bonenfanten is daarop ook, als zijnde geestelijk goed, ten behoeve van den Staat verbeurd verklaard. Toen de Staten Generaal in 1650 dat huis en de andere goederen, welke behoorden tot de stichting der Bonenfanten, wilden losmaken van het beheer van den Rentmeester der binnen den Bosch gelegen geestelijke goederen, (welke titularis alstoen was Pieter Schuyl de Walhorn, hier voren op blz. 507 reeds genoemd, die van hen reeds vele jaren te voren het hierbedoeld huis ter bewoning had gekregen) en die goederen tevens wilden stellen onder het afzonderlijk beheer van Florentius Schuyl, in Dl. I blz, 382 ook reeds genoemd, kwam daartegen op Franchois Aelbert

Een van diens zonen zal geweest zijn Jacob Schuyl van Walhorn, over wiens begrafenis in de onuitgegeven Bossche kroniek het volgende voorkomt: „Naer dat Joncker Jacob Schuyll de Walhorn, regerende president deser stadt, tot groote droeffenisse van de borgerye op den 13 Augusti 1697, sijnde dijnsdagsmorgens omtrent ten seven uren is overleden, is op den 20 dito smiddags begraven met elff carossen; sy reden door de Clarastraet, Hintamerstraet recht over de Merckt neffens het Stadthuys, Achter het Gult Harnasch om, achter het Stadthuys door de Verwerstraet ende soo door de Peperstraet naer Sint Janskerck".

Zijn andere zoon was de op blz. 507 reeds genoemde Wilhelm Schuyl de Walhorn, die van hem het Bonenfantenhuis erfde, dat van dezen weder werd geërfd door diens zuster Maria, van wie het erfde haar zoon mr. Johan Hendrik van der Does, die het op zijne beurt naliet aan zijnen zoon mr. Willem van